Tăng tốc chống khai thác IUU: Hoàn thành các nhiệm vụ trước ngày 15/12

Thứ hai - 08/12/2025 17:20 4 0

Ngày 02/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
Theo TTXVN, phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, tháng cao điểm quốc gia về chống khai thác IUU đã kết thúc, nhưng mục tiêu đặt ra sau hơn 8 năm là gỡ "thẻ vàng" IUU của Ủy ban châu Âu (EC) vẫn chưa đạt được, đòi hỏi phải hành động quyết liệt hơn trong thời gian tới.
Từ nay đến ngày 15/12 là thời hạn quan trọng để hoàn tất các nhiệm vụ, giải quyết các vấn đề tồn đọng liên quan đến phòng, chống IUU.

Phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). (Ảnh: Báo Chính phủ)

Các bộ, ngành liên quan tiếp tục kiểm tra, đánh giá kỹ các số liệu về tàu cá vi phạm, nhất là tàu bị bắt do khai thác trái phép và xâm phạm lãnh hải nước khác; giải trình rõ ràng sự chênh lệch giữa số liệu Việt Nam cung cấp và số liệu của EC, làm rõ các lý do khách quan.
Các địa phương chịu trách nhiệm trong xử lý vi phạm hành chính, hình sự các trường hợp tàu cá bị bắt giữ ở nước ngoài. Các cơ quan phải cung cấp hóa đơn, biên bản tịch thu tài sản, giấy phép bị hủy và hình ảnh minh chứng để chứng minh việc xử lý đã được thực hiện đầy đủ.
Các trường hợp không thể xử lý do hết thời hiệu hoặc tình huống đặc biệt, cần được giải thích rõ ràng. Mục tiêu là xử lý 100% vi phạm, đồng thời công khai, minh bạch với EC và cộng đồng quốc tế. Theo đó, việc tiến hành kiểm tra toàn diện, không chỉ trên giấy tờ mà phải đi thực địa, đánh giá dữ liệu về các trường hợp đã xử lý hình sự, hành chính, nhất là việc lắp đặt, duy trì kết nối VMS, thực hiện xử phạt, cấp chứng nhận xuất xứ, quản lý cảng cá, số tàu không đủ điều kiện hoạt động, bảo đảm dữ liệu chính xác và minh bạch.

Liên quan đến Cơ sở dữ liệu quốc gia về nghề cá (VNFishbase), Phó Thủ tướng yêu cầu ngay trong tuần này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì rà soát, xây dựng, hoàn thiện Quy chế khai thác, quản lý dữ liệu, rà soát và hoàn thiện các quy trình liên quan. Trong đó, quy chế phải xác định rõ ai được tham gia, ai được sử dụng chức năng gì, và trách nhiệm của từng người sử dụng. Đặc biệt, chủ tàu, thuyền trưởng phải chịu trách nhiệm về nhật ký khai thác, theo dõi tuyến hành trình và kê khai đánh bắt. Dữ liệu này sẽ phục vụ cho việc cấp giấy phép, chứng nhận và các thủ tục liên quan.
Phó Thủ tướng giao Viettel và VNPT phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát VNFishbase, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia toàn diện, bao gồm cả khai thác và nuôi trồng. Các địa phương đánh giá hiệu quả việc vận hành VNFishbase, thử nghiệm và bổ sung hướng dẫn cảng tư nhân tham gia quản lý tàu thuyền và chứng nhận. Bên cạnh đó, các địa phương phải sớm trình Chính phủ dự án sinh kế cho chuyển đổi nghề cá, bao gồm ứng dụng công nghệ cao nuôi trồng xa bờ và phát triển nghề dịch vụ, du lịch.
Liên quan đến các tiêu chuẩn quốc tế về ngành nghề khai thác thủy sản, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành và VASEP tiếp tục rà soát và sửa đổi Luật Thủy sản để bảo đảm hài hòa với các yêu cầu pháp lý của Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và một số quốc gia khác.
Về công tác phối hợp trong đối thoại, làm việc với các đối tác quốc tế như EC, Hoa Kỳ, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp cử cán bộ có chuyên môn pháp luật và ngoại ngữ tham gia hỗ trợ cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Các báo cáo và dữ liệu phải được chuẩn bị đầy đủ, minh bạch, sẵn sàng thử nghiệm để EC kiểm tra.

Theo báo điện tử Chính phủ, báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, các địa phương đã xử lý 100% vụ việc vi phạm, với tổng số hơn 4.037 vụ bị xử phạt, số tiền phạt khoảng 162 tỷ đồng. Lực lượng chức năng cũng đã khởi tố 91 vụ việc liên quan đến khai thác IUU, với 138 bị can.
Trong số 71 tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, các cơ quan chức năng đã xử lý 53 tàu, tương đương gần 74%. Số còn lại đang tiếp tục được xác minh để làm rõ từng trường hợp, bao gồm cả các trường hợp sử dụng biển số giả hoặc chủ tàu không còn sinh sống tại địa phương, gây khó khăn cho công tác xử lý.

Tổng số tàu cá hiện có của các địa phương đã đăng ký và được cập nhật trên VNFishbase là 79.243/79.243 chiếc. Các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động đã được kiểm soát, giao xã/phường, lực lượng quản lý vị trí neo đậu.

Các bộ, ngành liên quan tiếp tục kiểm tra, đánh giá kỹ các số liệu về tàu cá vi phạm, đặc biệt là những tàu bị bắt do khai thác trái phép và xâm phạm lãnh hải nước khác; giải trình rõ ràng sự chênh lệch giữa số liệu Việt Nam cung cấp và số liệu của EC, làm rõ các lý do khách quan, ví dụ như tàu hoạt động tại vùng biển chồng lấn, tranh chấp thì không thể coi là vi phạm.