Sau gần 05 năm Ủy ban Châu Âu (EC) cảnh báo “Thẻ vàng” (từ ngày 23/10/2017 đến nay) đối với hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (Khai thác IUU), Ban chỉ đạo tỉnh về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (gọi tắt là Ban Chỉ đạo IUU) được thành lập tại Quyết định số 3787/QĐ-UBND ngày 26/9/2019 của UBND tỉnh Nghệ An; hoạt động theo Quy chế được ban hành tại Quyết định số 128/QĐ-UBND ngày 13/01/2020 của UBND tỉnh Nghệ An. Ban chỉ đạo IUU tỉnh được kiện toàn, thay đổi thành viên theo các Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 06/01/2020, số 547/QĐ-UBND ngày 09/3/2021, số 1692/QĐ-UBND ngày 01/6/2021, số 3100/QĐ-UBND ngày 23/8/2021.
Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo (Sở Nông nghiệp và PTNT) đã tổ chức 11 cuộc kiểm tra tại các Tổ công tác Liên ngành, cảng cá và các tàu cá hoạt động khai thác thủy sản. Qua kiểm tra đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong quá trình thực hiện; xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc từ cơ sở.
Ngoài ra, để thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác IUU, đặc biệt là việc kiểm tra, giám sát tàu cá ra/vào cảng; sản lượng qua cảng, UBND tỉnh đã thành lập 04 Tổ Liên ngành Thanh tra kiểm soát nghề cá đặt tại 04 cảng cá (cảng cá Quỳnh Phương, Lạch Quèn, Lạch Vạn, Cửa Hội). Nhân sự tham gia Tổ công tác Liên ngành gồm có: Chi cục Thủy sản, Trạm Kiểm soát Biên phòng tuyến biển, Cảng cá. Các Tổ công tác Liên ngành ban hành Quy chế phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, bộ phận nhằm thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát tàu cá ra/vào cảng; sản lượng thủy sản qua cảng theo quy định. Tuy vậy nhiều vấn đề trong thực tiễn đã cần có sự chỉ đạo vào cuộc của cơ quan quản lý, chính quyền địa phương để công tác chống khai thác IUU tại các cảng cá, tổ liên ngành hoạt động tốt hơn:
1. Đối với cảng cá.
- Nghiêm túc chỉ đạo, tổ chức thực hiện ngay việc khắc phục các tồn tại tại các kết luận của Sở Nông nghiệp và PTNT.
- Hoàn thiện các thủ tục pháp lý đối với cảng cá theo quy định của Luật Thủy sản 2017, Nghị định 26/2019/NĐ-CP để cấp giấy ATTP đối cảng cá Lạch Quèn sau khi dự án nâng cấp mở rộng cảng cá Lạch Quèn được bàn giao đưa vào sử dụng mới có hệ thống xử lý nước thải theo quy định.
- Chỉ đạo xử lý dứt điểm tình trạng tàu cá lưu trú dài ngày, sửa chữa tại cảng cá Quỳnh Phương đảm bảo thuận lợi cho những tàu cá có nhu cầu cập cảng bố dỡ thủy sản.
- Tăng cường kiểm tra, chỉ đạo các cảng cả thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ như: Công tác thu, kiểm tra NKKT; Truy cập hệ thống GSHT, Vnfisbase phải làm thành thạo; Nghiêm túc trách nhiệm trong công tác giám sát sản lượng bốc dỡ thủy sản qua cảng; Tập huấn, tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ cảng cá, yêu cầu cán bộ thực hiện nhiệm vụ phải nắm chắc quy trình, các bước thực hiện kiểm tra, kiểm soát, giám sát bốc dỡ sản lượng qua cảng; Lực lượng biên Biên phòng trao đổi thông tin về tàu cá nộp NKKT, đảm bảo các tàu cá có giấy phòng xác nhận của cảng đã hoàn thành nộp NKKT mới được phép xuất lạch đi khai thác, không xử lý cho tàu chưa chấp hành đúng quy định được đi khai thác.
2. Đối với các Tổ công tác Liên ngành thanh tra kiểm soát nghề cá
- Nghiêm túc chỉ đạo, tổ chức thực hiện ngay việc khắc phục các tồn tại tại các kết luận của Sở Nông nghiệp và PTNT.
- Thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ: Kiểm tra kỹ NKKT, đối chiếu với Hệ thống GSHT, thực thi nhiệm vụ đúng theo lịch được phân công; yêu cầu cán bộ Tổ trực tiếp kiểm tra tàu cá cập, rời cảng; lập biên bản kiểm tra và ký vào biên bản kiểm tra (Kiểm tra xác suất nếu nhiều, nếu ít kiểm tra 100% tàu cá cập cảng).
- Phối hợp với Trạm kiểm soát Biên phòng kiểm tra, giám sát chặt chẽ tàu cá ra, vào cảng, cửa lạch; xử lý nghiêm và không cho xuất lạch đối với tàu cá chưa đủ điều kiện theo quy định.
- Tổ công tác Liên ngành, Đồn/Trạm Biên phòng và cơ quan có thẩm quyền xử nghiêm đối với những tàu cá vi phạm (không thông báo cập/rời cảng, sai vùng khai thác, mất tín hiệu kết nối GSHT...) nhiều lần theo Nghị định số 42/2019/NĐ-CP: Đề xuất với những tàu vi phạm 5 lần trở lên và thiếu trách nhiệm, thiếu hợp tác đề nghị phạt để răn đe.
- Tuyên truyền cho các chủ tàu/thuyền trưởng chấp hành các quy định của Nhà nước (lắp và duy trì hoạt động thiết bị GSHT khi tham gia khai thác thủy sản, ghi NKKT đầy đủ, chính xác, thông báo cho cảng cá trước 01 giờ tàu rời/cập cảng..).
3. Một số kiến nghị, đề xuất.
- UBND tỉnh, các Sở ngành liên quan quan tâm bổ sung con người có chuyên môn về công tác tại cảng cá
- Sở Nông nghiệp, Chi cục Thủy sản tăng cường công tác kiểm tra đột xuất về công tác IUU ở các cảng cá.
- Bổ sung lực lượng tham gia tổ công tác liên ngành, đặc biệt là của Chi cục Thủy sản, biên phòng ở tổ Liên ngành tại cảng cá Quỳnh Phương, cảng cá Lạch Quèn.
- Nghiên cứu để thành lập Văn phòng kiểm tra, kiểm soát nghề cá chỉ đạo chung, trực tiếp các hoạt động của Tổ liên ngành tại các cảng cá trong đó đề nghị Chi cục Thủy sản làm tổ trưởng hoặc quản lý để thống nhất trong công tác quản lý thực hiện nhiệm vụ theo đúng chỉ đạo của Lãnh đạo Sở NN&PTNT.
Nguồn tin: Phan Tiến Chương