Thực hiện Công điện số 1058/CĐ-TTg ngày 04/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ; Thông báo 468/TB-VPCP ngày 14/11/2023 của Văn phòng Chính phủ về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu.
Theo đó, qua đợt thanh tra thực tế lần thứ 4 của Đoàn Thanh tra EC (từ ngày 10 đến ngày 18/10/2023) cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm khắc phục như: (i) Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài vẫn tiếp tục xảy ra; (ii) Công tác thực thi pháp luật tại địa phương còn chưa đồng bộ, trách nhiệm thi hành công vụ của một số tổ chức, cá nhân còn rất hạn chế, chậm trễ trong điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc vi phạm khai thác IUU; đặc biệt là vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, xử phạt hành vi vi phạm quy định mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển; (iii) Công tác quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá chưa quyết liệt, chặt chẽ đảm bảo theo quy định; (iv) Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác vẫn còn yếu và nhiều thiếu sót.
Nguyên nhân là do sự chủ quan của nhiều cơ quan quản lý liên quan, đặc biệt là một số địa phương chưa thực hiện nghiêm túc, triệt để, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp được giao. Người đứng đầu chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành và lực lượng chức năng tại địa phương chưa nêu cao trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện các chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Để thực hiện nghiêm túc Công điện của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành cấp tỉnh có liên quan và UBND các huyện, thị xã ven biển khẩn trương thực hiện các nội dung sau:
1. Ban chỉ đạo cấp tỉnh về chống khai thác IUU
a. Chỉ đạo, đôn đốc các Sở, ngành và địa phương thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư tại văn bản số 81-CV/TW ngày 20/3/2020 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định; các ý kiến chỉ đạo, công điện, kết luận của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh.
Gắn trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp và lực lượng chức năng với kết quả thực hiện chống khai thác IUU; địa phương cấp nào để tình trạng tàu cá vi phạm khai thác IUU thì người đứng đầu địa phương phải chịu trách nhiệm trước cấp trên.
b. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện tại địa phương; xử lý nghiêm theo quy định của Đảng và pháp luật nhà nước các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao.
2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
a. Tăng cường thời lượng, đổi mới cách thức, xác định đúng đối tượng tuyên truyền, hướng dẫn để người dân thực hiện nghiêm túc các quy định về chống khai thác IUU; triển khai tốt các chính sách về hỗ trợ kinh phí cho ngư dân lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (GSHT), cước phí thuê bao GSHT, hỗ trợ cho tàu khai thác thủy sản vùng khơi trên địa bàn tỉnh Nghệ An theo Nghị quyết số 01/2023/NQ-HĐND ngày 07/7/2023 của Hội đồng nhân dân tỉnh.
Chỉ đạo Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư thường xuyên tuyên truyền, phổ biến về thông tin đường dây nóng Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (18001746) để người dân biết, phản ánh và cung cấp thông tin hành vi vi phạm về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đặc biệt là các hành vi vi phạm khai thác hải sản tại các vùng ven bờ, vùng lộng.
b. Tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ tàu cá trên địa bàn tỉnh đảm bảo nắm chắc thực trạng (tàu cá đã hoặc chưa đăng ký; tàu cá chưa được cấp hoặc đã hết hạn đăng kiểm, giấy phép khai thác thủy sản; tàu cá chưa lắp thiết bị GSHT; tàu cá hoạt động trên địa bàn ngoài tỉnh; tàu cá đã chuyển nhượng, mua bán, xóa đăng ký...). Cung cấp danh sách tàu cá cho UBND huyện/thị xã, các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng tuyến biển để theo dõi, tuyên truyền, hướng dẫn; xử lý nghiêm, triệt để theo quy định đối tàu cá “03 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không có giấy phép khai thác), tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản. Thời gian hoàn thành trước ngày 31/12/2023.
c. Thường xuyên rà soát, thống kê những tàu cá thuộc các trường hợp xóa đăng ký để hướng dẫn làm thủ tục xóa đăng ký theo quy định (nắm rõ danh sách, hiện trạng xóa đăng ký...); hướng dẫn, đôn đốc, thực hiện việc sang tên, đổi chủ tàu cá theo quy định. Xử phạt nghiêm đối với những trường hợp không thực hiện sang tên, đổi chủ tàu cá theo quy định.
d. Nâng cấp hoạt độngTrạm bờ, tổ chức trực ban 24/24 giờ Hệ thống giám sát tàu cá nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động của tàu cá trên biển. Cung cấp kịp thời danh sách tàu cá mất kết nối VMS (quá 6 tiếng, quá 10 ngày, quá 6 tháng, quá 1 năm) cho các lực lượng chức năng (UBND cấp huyện, BCH BĐBP tỉnh, Đồn, Trạm Biên phòng tuyến biển, Cảng cá, Tổ Liên ngành) để kiểm tra, xử lý đến cùng các vụ việc vi phạm theo quy định. Tổng hợp đầy đủ kết quả xử lý của địa phương đối với tàu cá mất tín hiệu kết nối VMS, báo cáo Cục Thủy sản theo quy định.
e. Chỉ đạo Tổ Công tác Liên ngành thanh tra kiểm soát nghề cá, Ban Quản lý cảng cá:
- Trực tiếp tuyên truyền, hướng dẫn từng chủ tàu cá cập cảng về thủ tục đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép, lắp đặt và vận hành thiết bị VMS, các quy định khác khi tham gia hoạt động khai thác thủy sản.
- Thực hiện nghiêm túc, đúng quy định kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng tại thực địa (số lượng tàu cá ra vào cảng, số lượng được kiểm tra, đảm bảo số sách ghi chép, biên bản kiểm tra phải đối khớp số liệu); kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá có chiều dài 24 mét trở lên cập cảng.
- Giám sát 100% sản lượng thủy sản khai thác được bốc dỡ tại cảng cá.
- Thu nhận, kiểm tra Nhật ký khai thác, sản lượng và thành phần loài phù hợp với nghề khai thác; đối chiếu với dữ liệu trên Hệ thống VNFishbase và dữ liệu GSHT để kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp hoạt động sai vùng.
- Tham mưu cho lực lượng chức năng xử phạt nghiêm đối với các chủ tàu, thuyền trưởng vi phạm về khai thác IUU để đảm bảo tính răn đe và nghiêm minh của pháp luật.
- Ban Quản lý Cảng cá Nghệ An phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác giám sát sản lượng thủy sản qua các cảng cá tư nhân, bến cá; thu nhận Nhật ký Khai thác thủy sản từ chính quyền địa phương phục vụ công tác giám sát và truy xuất nguồn gốc.
- Rà soát, củng cố hồ sơ kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng; ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu trên phần mềm điện tử để dễ dàng lưu trữ, theo dõi, truy xuất và quản lý.
h. Rà soát các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản trên địa bàn sang thị trường châu Âu đảm bảo hồ sơ đầy đủ, hợp pháp, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
i. Chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng mở các đợt cao điểm về tuần tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản trên biển, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm về khai thác IUU. Nâng cấp đội tàu kiểm ngư nhằm đảm bảo hoạt động hiệu quả, hiệu lực trong công tác tuần tra trên biển.
Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tổ chức trực 24/24h đường dây nóng khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; tiếp nhận thông tin và kịp thời tổ chức kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về khai thác thủy sản tại các vùng ven bờ, vùng lộng.
k) Cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá vào Hệ thống VNFishbase; kết quả xử phạt vào Hệ thống phần mềm theo dõi, quản lý hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Tổng hợp, báo cáo kết quả xử phạt vi phạm khai thác IUU tại địa phương.
3. Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh
a. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho ngư dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, không vi phạm khai thác IUU; đặc biệt là vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài không chỉ gây thiệt hại đến tính mạng, tài sản của ngư dân mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của quốc gia trên trường quốc tế.
b. Chỉ đạo các Đồn, Trạm Biên phòng tuyến biển nắm chắc địa bàn, theo dõi chặt chẽ các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU. Xử lý đối với tàu cá mua, bán không sang tên đổi chủ theo quy định. Kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến; kiên quyết không cho tàu cá xuất lạch đi khai thác trên biển khi không đủ điều kiện theo quy định về chống khai thác IUU; kiểm soát chặt chẽ đối với những tàu cá có dấu hiệu xoá hoặc thay đổi số đăng ký khi ra biển, xử phạt nghiêm các tàu cá vi phạm.
c. Rà soát hồ sơ, điều tra, xác minh, xử phạt dứt điểm các trường hợp tàu cá Nghệ An vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài (hoàn thành trước 30/12/2023); tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển từ nay đến tháng 4/2024, đồng thời thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.
d. Trên cơ sở danh sách tàu cá mất tín hiệu kết nối thiết bị GSHT của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp, chỉ đạo các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng tuyến biển kiểm tra, rà soát và cung cấp bằng văn bản về UBND cấp huyện những thông tin, kết quả kiểm tra tàu cá xuất, nhập bến của các Trạm Kiểm soát Biên phòng tuyến biển và quá trình chấp hành pháp luật của chủ tàu, thuyền trưởng; xử lý vi phạm (nếu có) theo thẩm quyền.
e. Tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại các cửa lạch và trên vùng biển Nghệ An, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về khai thác IUU.
g) Cập nhật đầy đủ kết quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản vào Hệ thống phần mềm xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Đồng thời cung cấp số liệu xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản cho Sở Nông nghiệp và PTNT (Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư) để tổng hợp, báo cáo.
4. Công an tỉnh
Chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường nắm bắt tình hình, điều tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; môi giới, mua chuộc tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ về nước trái phép; hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép chất nổ, xung điện, chất độc để khai thác thủy sản và các loài thủy sản cấm khai thác có nguy cơ tuyệt chủng.
5. Sở Tài chính
Chủ trì, tham mưu bố trí nguồn kinh phí, ưu tiên đảm bảo nguồn lực tài chính để thực hiện có hiệu quả, đúng quy định trong việc thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU.
6. Sở Thông tin và Truyền thông
Chỉ đạo các cơ quan truyền thông trên địa bàn tỉnh tăng thời lượng, chất lượng thông tin, tuyên truyền về nỗ lực phòng, chống khai thác IUU của tỉnh; thông tin, tuyên truyền các tổ chức, cá nhân điển hình trong phòng, chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
7. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã ven biển
a. Đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm túc các quy định về chống khai thác IUU, các chính sách về hỗ trợ kinh phí cho ngư dân lắp đặt thiết bị GSHT, cước thuê bao GSHT, hỗ trợ cho tàu khai thác thủy sản vùng khơi trên địa bàn tỉnh Nghệ An tại Nghị quyết số 01/2023/NQ-HĐND ngày 07/7/2023. Đôn đốc chủ tàu khẩn trương hoàn thành việc lắp đặt, vận hành thiết bị GSHT tàu cá theo quy định.
b. Trên cơ sở Danh sách các tàu cá chưa đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác và tàu cá thuộc diện xóa đăng ký do Sở Nông nghiệp và PTNT cung cấp, UBND cấp huyện tổ chức làm việc trực tiếp với từng chủ tàu để hướng dẫn thủ tục thực hiện đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép và xóa đăng ký theo quy định.
c. Chỉ đạo UBND xã cử cán bộ nắm chắc địa bàn, theo dõi, quản lý chặt chẽ những tàu cá: chưa lắp đặt thiết bị GSHT, chưa đăng ký, đăng kiểm, hết hạn giấy phép, tàu cá nằm bờ không đi khai thác… (nắm rõ thông tin về chủ tàu, số đăng ký, vị trí neo đậu, nguyên nhân…).
d. Tiếp nhận thông báo tàu cá mất kết nối trên biển của Sở Nông nghiệp và PTNT, chủ trì kiểm tra, xác minh, xử phạt 100% các trường hợp vi phạm về mất kết nối VMS theo quy định. Đảm bảo đầy đủ hồ sơ kiểm tra, xác minh, xử lý và báo cáo kết quả về Sở Nông nghiệp và PTNT (qua Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư).
e. Chỉ đạo UBND xã, phường giám sát sản lượng thủy sản qua các cảng cá tư nhân, bến cá trên địa bàn; thu nhận Nhật ký khai thác và nộp cho Ban Quản lý Cảng cá Nghệ An để phục vụ công tác giám sát và truy xuất nguồn gốc.
g. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại các xã, phường; kịp thời động viên, khen thưởng gương điển hình và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần, trách nhiệm để xảy ra sai phạm hoặc không hoàn thành nhiệm vụ, công việc được giao.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu Giám đốc các Sở, ban, ngành cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện nghiêm túc; định kỳ trước ngày 25 hàng tháng báo cáo kết quả thực hiện chống khai thác IUU về Ủy ban nhân dân tỉnh (qua Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) để tổng hợp báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn./.
Nguồn tin: Nguyễn Văn Trung